Παιδιά ηλικίας 1-2 ετών
Ερωτήσεις Ανοιχτού τύπου
Για να διερευνήσετε και αξιολογήσετε τις «προβληματικές» συμπεριφορές στη διατροφή του παιδιού που παρακολουθείτε, πραγματοποιήστε ορισμένες διερευνητικές ερωτήσεις στην οικογένεια.
Ηλικία: 12ος μήνας
- Καταναλώνει το παιδί σας χυμούς ή ζαχαρούχα ποτά (π.χ. αναψυκτικά); Αν ναι, τι ποσότητα καταναλώνει και κάθε πότε;
- Για την κατανάλωση υγρών, χρησιμοποιείται μπιμπερό ή ποτήρι;
- Περιγράψτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Καταναλώνει τα γεύματα μαζί με ην υπόλοιπη οικογένεια;
- Ποιες είναι οι ανησυχίες σας για το βάρος του παιδιού σας;
Ηλικία: 15ος-18ος μήνας
- Καταναλώνει το παιδί σας χυμούς ή ζαχαρούχα ποτά (π.χ. αναψυκτικά); Αν ναι, τι ποσότητα καταναλώνει και κάθε πότε;
- Ποια τρόφιμα αρέσουν ή δεν αρέσουν στο παιδί σας;
- Περιγράψτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Καταναλώνει τα γεύματα μαζί με ην υπόλοιπη οικογένεια;
- Ζητάει το παιδί σας φαγητό μεταξύ των γευμάτων; Αν ναι, πως το διαχειρίζεστε;
- Έχει το παιδί σας ξεσπάσματα θυμού που σχετίζονται με το φαγητό; Αν ναι, πως τα διαχειρίζεστε;
- Ποιες είναι οι ανησυχίες σας για το βάρος του παιδιού σας;
- Ποιες είναι οι δραστηριότητες στις οποίες αρέσκεται το παιδί σας να συμμετάσχει;
Ηλικία: 2ο έτος
Ρωτήστε επιπρόσθετα των παραπάνω ερωτήσεων:
- Το παιδί σας καταναλώνει τα ίδια τρόφιμα με την υπόλοιπη οικογένεια;
- Τι κάνετε όταν το παιδί σας δε θέλει να καταναλώσει κάποιο τρόφιμο ή όταν καταναλώνει ένα μόνο συγκεκριμένο τρόφιμο;
Έλεγχος και αξιολόγηση
Επιπρόσθετα της λήψης των ανθρωπομετρικών δεδομένων (βάρος, ύψος ή μήκος) και του υπολογισμού του Δείκτη Μάζα Σώματος (ΔΜΣ) του παιδιού, αξιολογείτε τα εξής:
- Την εξέλιξη της ανάπτυξης της δεξιοτήτων σίτισης του παιδιού, όπως:
- Αν μπορεί να βάλει φαγητό στο στόμα του, να το διατηρήσει χωρίς να καταπιεί και να το μασήσει.
- Αν μπορεί να πιει από ποτήρι.
- Αξιολογείστε το ενδιαφέρον του παιδιού να συμμετέχει καθημερινά σε ενεργητικά παιχνίδια.
- Στην ηλικία των 2 ετών αξιολογείστε την πιθανότητα του παιδιού να πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία.
Παροχή καθοδήγησης
Η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών από την παιδική ηλικία αποτελεί έναν από τους βασικότερους ενδιάμεσους στόχους προς την απόκτηση ή διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους από όλα τα μέλη κάθε οικογένειας. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της προσπάθειας που καταβάλλουν οι περισσότεροι γονείς, για να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους στην υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών:
- Συμβουλεύστε τους γονείς να προσφέρουν στο παιδί τους μικρά θρεπτικά γεύματα, στα οποία τα τρόφιμα που θα προσφέρουν θα πρέπει να έχουν το κατάλληλο για την ηλικία μέγεθος (½-1 cm), έτσι ώστε το παιδί να μπορεί να τα πιάσει με τα χέρια του, αλλά ταυτόχρονα να μην υπάρχει κίνδυνος πνιγμού.
- Συμβουλεύστε τους να προσφέρουν γεύματα τακτικά μέσα στη διάρκεια της ημέρας (περίπου κάθε 2 με 3 ώρες), χωρίς ωστόσο να πιέζουν το παιδί για την κατανάλωσής τους. Τα κυρίως γεύματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν τρόφιμα από 3 τουλάχιστον από τις 5 βασικές ομάδες τροφίμων (ομάδα δημητριακών και αμύλου, ομάδα λαχανικών, ομάδα φρούτων, ομάδα γαλακτοκομικών και ομάδα κρέατος), ενώ τα ενδιάμεσα γεύματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν τρόφιμα από 2 τουλάχιστον ομάδες τροφίμων. Αναφέρετε επίσης ότι από την ηλικία των 15 και 18 μηνών τα παιδιά μπορούν να καταναλώνουν τα ίδια γεύματα με την υπόλοιπη οικογένεια, με τη διαφορά ότι το μέγεθος των μερίδων θα πρέπει να είναι μικρότερο.
- Ενθαρρύνετε την ύπαρξη ενός οριοθετημένου (π.χ. σε συγκεκριμένο χώρο), αλλά ταυτόχρονα ευχάριστου περιβάλλοντος για την κατανάλωση των γευμάτων, και ιδιαίτερα κατά τη δοκιμή νέων τροφίμων.
- Συμβουλεύστε τους γονείς να συμπεριλαμβάνουν το παιδί τους στα οικογενειακά γεύματα, παρέχοντάς του τα κατάλληλα έπιπλα (π.χ. ψηλό καρεκλάκι) και σκεύη (π.χ. κουτάλια, πιάτα) για την ηλικία του.
- Τονίστε τη σημασία των προτύπων, ενθαρρύνετέ τους να καταναλώνουν και οι ίδιοι ποικιλία υγιεινών τροφίμων.
- Εξηγήστε στους γονείς ότι είναι φυσιολογική η διακύμανση της όρεξης των παιδιών αυτής της ηλικίας και ότι δεν είναι απαραίτητη η εφαρμογή πίεσης για την κατανάλωση των γευμάτων, καθώς η ποσότητα που επιλέγουν να καταναλώσουν μόνα τους καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες τους.
- Εξηγήστε ότι είναι φυσιολογική η εμφάνιση ξεσπασμάτων θυμού που σχετίζονται με τρόφιμα στα παιδιά αυτής της ηλικίας, καθώς και ότι είναι πιθανόν να δοκιμάζουν τις αντοχές και τα όρια των γονέων τους με αυτή τη συμπεριφορά τους.
- Καθησυχάστε την ανησυχία τους σχετικά με την εφαρμογή κανόνων και ορίων στις περιπτώσεις στις οποίες η συμπεριφορά των παιδιών δεν είναι επιτρεπτή κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
- Εξηγήστε τον αντίκτυπο που έχει η παρακολούθηση τηλεόρασης και η χρήση Η/Υ στο σωματικό βάρος των παιδιών και ενθαρρύνετε το κλείσιμό τους κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Τονίστε ότι ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης και η χρήση Η/Υ σε αυτή την ηλικία θα πρέπει να είναι μηδενικός.
Τήρηση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας
Συμβουλεύστε τους γονείς να τηρούν τις συνθήκες υγιεινής κατά τη διάρκεια σίτισης του παιδιού τους, όπως:
- Πολύ καλό πλύσιμο των τροφίμων που προσφέρονται ωμά και μη επεξεργασμένα (π.χ. των φρούτων και λαχανικών).
- Πλύσιμο των χεριών (των ίδιων αλλά και των παιδιών τους) με νερό και σαπούνι πριν, κατά τη διάρκεια και στο τέλος της προετοιμασίας των γευμάτων, καθώς και όταν αλλάζουν τις πάνες ή καθαρίζουν τη μύτη του παιδιού.
Τονίστε τους στους γονείς την ανάγκη επιτήρησης των παιδιών τους από τους ίδιους, κατά τη διάρκεια των γευμάτων σε αυτή την ηλικία, καθώς και της ασφάλισής τους στην καρέκλα που χρησιμοποιούν, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πνιγμού.
Διατροφικές ανάγκες
Μακροθρεπτικά συστατικά
Ηλικία | Μακροθρεπτικά συστ. | Ποσότητα |
---|---|---|
1-2 ετών | Ενέργεια (θερμίδες/ημέρα) Ενεργειακές ανάγκες 13-35 μηνών: [89 x Βάρος(kg) - 100] + 20 | Αγόρια: 1000 Κορίτσια: 1000 |
Υδατάνθρακες (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης) | 45-65% | |
Πρωτεΐνες (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης) | 5-20% | |
Ολ. Λιπίδια (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης) | 30-40% | |
Υγρά (mL/ημέρα) | 1100-1200 |
Μικροθρεπτικά συστατικά
Ηλικία | Μικροθρεπτικά συστ. | Ποσότητα | Πηγές / Συμβουλές |
---|---|---|---|
1-2 ετών | Βιταμίνη D (μg/ημέρα) | 15 | -Εμπλουτισμένα δημητριακά, σαρδέλες, τόνος, σολομός σε κονσέρβα, αυγά |
Βιταμίνη Α (μg Ενεργού Ισοδύναμου Ρετινόλης/ημέρα) | 300 | - Πράσινα σκούρα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, χορταρικά), καρότα, κόκκινες πιπεριές, κίτρινα φρούτα (βερίκοκα, ροδάκινα) | |
Ασβέστιο (mg/ημέρα) | 700 | - Γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί), πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σαρδέλες, σουσάμι | |
Σίδηρος (mg/ημέρα) | 7 | - Εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού, κρέας (κόκκινο και άσπρο), όσπρια (φακές, φασόλια), πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι), σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο) |
Συστάσεις
Ομάδα τροφίμων (ορισμός μερίδας) | Συνιστώμενη ποσότητα/ημέρα | Μικρές συμβουλές |
---|---|---|
Ομάδα γαλακτοκομικών [1 φλιτζ. (250mL) γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι (200 γρ), 30 γρ ή 1 φέτα τυρί] | 3 μερίδες | - Προτιμήστε τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα (3,5% λιπαρά) σχεδιασμένα ειδικά για τις θρεπτικές ανάγκες αυτής της ηλικίας που είναι χαμηλά σε πρωτεΐνη, πλούσια σε βιταμίνη D και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα |
Ομάδα λαχανικών (1 φλιτζ. ωμά λαχανικά, ½ φλιτζ. μαγειρεμένα λαχανικά) | 1-2 μερίδες | - Προτιμήστε λαχανικά εποχής και ποικιλίας χρωμάτων. - Σερβίρετέ τα ζεστά και με προσθήκη ελαιολάδου για να αυξήσετε την πιθανότητα αποδοχής τους από το παιδί σας. |
Ομάδα φρούτων (1 μέτριο φρούτο ή ½ φλιτζ. αποξηραμένα φρούτα ή χυμό φρούτων) | 1-2 μερίδες | - Προτιμήστε φρούτα εποχής. - Προσφέρετε το φρούτο σε τέτοιου μεγέθους κομμάτια, έτσι ώστε να μπορεί το παιδί σας να τα κρατήσει μόνο του στα χέρια του |
Ομάδα Δημητριακών και αμύλου (1 φέτα ψωμί, ½ φλιτζ. δημητριακά, ½ φλιτζ. μαγειρεμένο ρύζι ή ζυμαρικά) | 3-5 μερίδες | - Προτιμήστε τα προϊόντα ολικής άλεσης. - Προσφέρετε μετρίου μεγέθους κομμάτια ψωμιού στο παιδί σας που θα μπορεί να κρατάει μόνο του στα χέρια του |
Ομάδα κρέατος και οσπρίων ( ½ φλιτζ. κρέας ή 30-50 γρ., ½ φλιτζ. όσπρια, 40-50 γρ. ψάρι, 1 αυγό) μαγειρεμένα | 2 μερίδες | - Προτιμήστε τα άπαχα κομμάτια κρέατος αφαιρώντας την πέτσα και το ορατό λίπος και τα κόκκαλα από τα ψάρια - Επιλέξτε να προσφέρετε το κρέας 2 φορές/εβδομάδα - Επιλέξτε να προσφέρετε τα όσπρια 1-2 φορές/εβδομάδα - Επιλέξτε να προσφέρετε το ψάρι 2 φορές/εβδομάδα - Επιλέξτε να προσφέρετε το αυγό 1-2 φορές/εβδομάδα |
Ομάδα ελαίων, γλυκών και σακχαρούχων ροφημάτων | Όσο το δυνατόν μικρότερη ποσότητα | - Επιλέξτε τη χρήση ελαιολάδου. - Περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο τα μπισκότα, τις καραμέλες, τα κέικ και τη σοκολάτα. |
ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΙΚΡΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΣΧΗΜΑ (Π.Χ. ΣΤΑΦΥΛΙΑ, ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ) ΚΑΘΩΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΦΟΒΑ ΣΤΟΥΣ ΠΝΙΓΜΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ |
Φυσική δραστηριότητα
Κατά την ηλικιακή αυτή περίοδο συμβουλεύστε τους γονείς να ενθαρρύνουν το παιδί τους να συμμετέχει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα το κινητοποιεί (μπουσούλημα, περπάτημα, σκαρφάλωμα, τρέξιμο, κτλ). Ενθαρρύνετε, ωστόσο, και τους ίδιους τους γονείς να διδάξουν στο παιδί τους διάφορα παιχνίδια (τα οποία θα είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού) και να οργανώνουν διάφορες δραστηριότητες εντός κι εκτός σπιτιού (π.χ. με τη χρήση μπάλας, μαξιλαριών).
Ενδεικτικό ημερήσιο διαιτολόγιο 1000 θερμίδων
Πρωινό:
1 φλιτζ. γάλα με περίπου ¼ φλιτζ. δημητριακά (τα οποία θα είναι αρκετά μαλακά)
Δεκατιανό:
½ φρούτο μικρό κομμένο σε κομμάτια, 1-2 κράκερς ολικής
Μεσημεριανό:
Κοτόπουλο (30 γρ.) με ¼ φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά με 2 κ.γλ. ελαιόλαδο (π.χ. καρότα, μπρόκολο) και ½ φλιτζ. πουρές πατάτας, 1 φλιτζ. γάλα
Απογευματινό:
½ φρούτο μικρό κομμένο σε κομμάτια, 1 γιαουρτάκι
Βραδινό:
¼ φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά (π.χ. καρότα, μπρόκολο) με 2 κ.γλ. ελαιόλαδο και ½ φέτα ψωμί με 30 γρ. τυρί
Πηγές
- Holt, K., et al., Bright Futures: Nutrition, 2011, American Academy of Pediatrics (AAP).
- Hagan JF, Shaw JS, Duncan PM, eds. 2008. Bright Futures: Guidelines for Health Supervision of Infants, Children, and Adolescents, Third Edition. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics.
- Mahan, L.K., et al., Krause’s food & the nutrition care process. 13th ed2012, St. Louis, Mo.: Elsevier/Saunders. xix, 1227 p.
- EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA). Scientific Opinion on Dietary reference values for water . EFSA Journal 2010; 8(3):1459.[48pp.]. doi:10.2903/j.efsa.2010.1459.Available online: www.efsa.europa.eu
- Atkinson, L., et al., Eat right Be active-A guide for parents and caregivers of toddlers 12-36 months, 2009, Nutrition Resource Centre, Ontario Public Health Association.
- Eating well for 1-4 Years old Practical Guide, 2011, The Caroline Walker Trust.
- Crawley, H., Eating well for under-5s in Child Care: Practical and nutritional guidelines, 2nd Edition, 2006, The Caroline Walker Trust.
- Start them right…A Parents’ Guide to Healthy Eating for Under Fives, 2008, Community Nutrition Unit, Department of Health and Human Services: Tasmania.
- Feeding Your toddler from 1 to 2 years, Rhode Island Department of Health.
- How children develop-1-2 years, 2009, Queensland Health, Queensland Government.
- U.S. Department of Agriculture and U.S. Department of Health and Human Services. Dietary Guidelines for Americans, 2010. 7th Edition, Washington, DC: U.S. Government Printing Office, December 2010.