PEDOBESITY: Ανάπτυξη Ευφυών Πολυεπίπεδων Πληροφοριακών Συστημάτων και Εξειδικευμένων Αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης για την Εξατομικευμένη Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας (ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΟΥ: Τ1ΕΔΚ-01386)
Περιβάλλον έργου
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Στην Ελλάδα το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών και εφήβων υπερβαίνει πλέον το 30-35%. Καθώς τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά ενηλικιώνονται, αντιμετωπίζουν ένα πλήθος ιατρικών προβλημάτων που οφείλονται στην παχυσαρκία. Οι επιπλοκές της παχυσαρκίας είναι πολλές και ευθύνονται για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των δαπανών της δημόσιας υγείας. Κατά συνέπεια, είναι απολύτως απαραίτητο να δοθεί έμφαση τόσο στην πρόληψη, όσο και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, ώστε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας κατά την ενήλικη ζωή, καθώς και στην ελάττωση του κόστους νοσηλείας τους λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας.
Η Α’ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στο πλαίσιο του επιστημονικού της έργου, έχει αναλάβει δράση για την καταπολέμηση της παιδικής, παχυσαρκίας στη χώρα μας. Η δράση αφορά στην ηλεκτρονική καταγραφή και αξιολόγηση του προβλήματος πανελλαδικά, καθώς και στην εκπόνηση οδηγιών προς τους Παιδίατρους και Γενικούς Ιατρούς για τη σωστή αντιμετώπισή του. Πρόκειται για το Πρόγραμμα με τίτλο: “Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία’’ και σύνθημα “Χάνω Βάρος – Κερδίζω Ζωή”, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού” (ΕΠ.ΑΝ.Α.Δ) 2007-2013 και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) και από Εθνικούς Πόρους. Επιστημονική Υπεύθυνη και Συντονίστρια ήταν η κ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη, Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας .
Στόχος του έργου ήταν να τεθούν οι βάσεις για τη διαχρονική παρακολούθηση και αντιμετώπιση όλων των παιδιών και εφήβων με αυξημένο βάρος σώματος πανελλαδικά. Με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, αναπτύχθηκε μια Ηλεκτρονική Διαδικτυακή Εφαρμογή, το “Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία” για την καταγραφή των παιδιών και εφήβων πανελλαδικά, καθώς και για την καθοδήγηση Παιδιάτρων και Γενικών Ιατρών σχετικά με τη διακίνηση και αντιμετώπισή τους. Η πρόσβαση στην εφαρμογή γίνεται από την ιστοσελίδα http://app.childhood-obesity.gr/. Η ηλεκτρονική εφαρμογή για την παιδική παχυσαρκία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και είναι σε λειτουργία από τον Σεπτέμβριο του 2015. Σημαντική διάκριση του έργου ήταν στα Healthcare Business Awards 2016, όπου το “Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία”, έλαβε το βραβείο BRONZE στην κατηγορία “e-Health / Η1.1 Ψηφιακές εφαρμογές για την ολοκληρωμένη φροντίδα ασθενών”.
Η Μελέτη αξιολόγησης των προτεινόμενων παρεμβάσεων πραγματοποιήθηκε από το Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος, το οποίο λειτουργεί καθημερινά στη Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, στο Νοσοκομείο Παίδων ”Η Αγία Σοφία“. Σήμερα, 2.500 περίπου παιδιά και εφήβοι αξιολογούνται στο Ιατρείο. Πρόσφατη ανάλυση των δεδομένων από το Ιατρείο έδειξε ότι οι παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν οδήγησαν σε ελάττωση του ποσοστού παχυσαρκίας κατά 30% και της υπερβαρότητας κατά 35-40%.
Σκοπός παρούσας μελέτης
Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η συνέχιση της καταγραφής, η πρόληψη, η εξατομικευμένη αντιμετώπιση και η διαχρονική παρακολούθηση όλων των παιδιών και εφήβων με υπερβαρότητα ή/και παχυσαρκία από την γέννηση μέχρι και την ενηλικίωση στην Ελλάδα με χρήση ευφυών πληροφοριακών συστημάτων και συστημάτων υποστήριξης εξατομικευμένων αποφάσεων. Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν καινοτόμες τεχνολογίες σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες υποδομές και ανθρώπινους πόρους της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, καθώς και με την ενίσχυση του προσωπικού που παρέχει τις παραπάνω υπηρεσίες στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος.
Βασικά καινοτομικά αντικείμενα του προτεινόμενου έργου αποτελούν:
- Η συλλογή και ανάλυση κλινικών, αιματολογικών, βιοχημικών, ενδοκρινολογικών και γενετικών δεδομένων από τους ασθενείς που προσέρχονται στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος.
- Η ανίχνευση γονιδιακών πολυμορφισμών που συνδέονται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη την αντιοξειδωτική ικανότητα, τον δείκτη μάζας σώματος ή το αίσθημα ανταμοιβής.
- Η ανάπτυξη ειδικού αλγόριθμου κινδύνου ανάπτυξης παχυσαρκίας μέσω της σύνδεσης κάθε γονότυπου με το άτομο αλλά και με βιβλιογραφικά δεδομένα για τον τρόπο που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα την παχυσαρκία σε κλινικό ή γενετικό επίπεδο.
- Η δημιουργία πλήρως διασυνδεδεμένων εφαρμογών διαδικτύου και mobile για την ολοκλήρωση του οικοσυστήματος εφαρμογών για την παιδική παχυσαρκία. Οι εφαρμογές θα περιλαμβάνουν ανάπτυξη και επέκταση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ) του Εθνικού Μητρώου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία, Υποσύστημα πρόσβασης ασθενή στα δεδομένα και online παροχής κρίσιμων πληροφοριών, καθώς και mobile εφαρμογή για παιδιά, εφήβους και τους γονείς τους.
- Η ανάπτυξη πλατφόρμας ευφυούς διαχείρισης δεδομένων (σε πλήρη διαλειτουργικότητα με το λογισμικό του Εθνικού Μητρώου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία) με χρήση καινοτόμας μεθοδολογίας Ασαφών Γνωστικών Δικτύων και τεχνικών μοντελοποίησης από ανάλυση ιατρικών δεδομένων, για την παροχή συμβουλών εξατομικευμένης θεραπείας.
Στόχος μας είναι 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του έργου τα ποσοστά υπερβαρότητας και παχυσαρκίας στην Ελλάδα να έχουν ελαττωθεί τουλάχιστον στο 20% περίπου.
Επισημαίνεται ότι ο ΗΦΥ πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μπορεί να επεκταθεί στο μέλλον και για την καταγραφή και αντιμετώπιση ενηλίκων με παχυσαρκία ή άλλα χρόνια νοσήματα.
PROPOSAL ABSTRACT
Background
Obesity in childhood and adolescence represents a major health problem in our century. In Greece, more than 30-35% of children and adolescents are currently overweight or obese. Overweight and obesity in childhood and adolescence lead to obesity in adulthood and are associated with significant morbidity and mortality. The complications of obesity are many and also account for a significant increase in public health costs. Therefore, it is imperative that we take all necessary measures not only to treat but mostly to prevent overweight and obesity in childhood, so that we can ensure improved health in adulthood, as well as reduced medical costs owing to complications of obesity.
The First Department of Pediatrics of the Medical School of the National and Kapodistrian University of Athens at “Aghia Sophia” Children’s Hospital, has taken action to combat childhood obesity in Greece. The action is implemented by the Program “Development of a National System for the Prevention and Management of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence in Greece” (MIS 370545), with the promotional phrase “Lose Weight – Gain Life” (MIS 370545), which was sponsored by the National Strategic Reference Framework (NSRF) 2007–2013, under the Operational Program “Human Resources Development” (EP.AN.A.D) 2007-2013 and co-funded by the European Social Fund (ESF) and National Funds. Scientific Supervisor: Dr. Evangelia Charmandari, Professor of Pediatrics-Pediatric and Adolescent Endocrinology.
Using information and communication technologies (ICT), we developed a web application, the “National Registry for the Prevention and Management of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence”, for the online registration of all children and adolescents nationwide, as well as for the guidance and training of Pediatricians and General Practitioners as of how to manage an overweight or obese child/adolescent. To the best of our knowledge, the Hellenic National Registry for the Prevention and Management of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence is the first web-based eHealth professional application in Greece. It was launched in September 2015 and is accessible by the following URL: http://app.childhood-obesity.gr/. An important distinction of the project was at the Healthcare Business Awards 2016, where the “National Registry for Prevention and Prevention of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence” received the BRONZE Award in the category “e-Health / H1.1 Digital Applications for Integrated Patient care “.
The effectiveness of the interventions that are proposed through this Web Application was evaluated by our Out-patient Clinic for the Prevention and Management of Overweight and Obesity, Division of Endocrinology, Metabolism and Diabetes, of the First Department of Pediatrics of the Medical School of the National and Kapodistrian University of Athens at “Aghia Sophia” Children’s Hospital, Athens, Greece. At present, more than 2.500 children and adolescents have been followed up on a regular basis. Our recent data analysis demonstrated that using this approach results in a reduction of the obesity rates by 30% and overweight rates by 35-40% within one year.
Aim of the proposed project
The purpose of this proposed project is the continuity of the registry, prevention, personalized management and monitoring of all children and adolescents with overweight and / or obesity from birth to adulthood in Greece using intelligent information systems and support systems.
To this end, innovative technologies will be used in conjunction with the existing infrastructure and human resources of the primary health care, as well as the staffing of the personnel of the our Out-patient Clinic for the Prevention and Management of Overweight and Obesity offering the above services.
The main innovative actions of the proposed project are:
- The collection and analysis of clinical, hematological, biochemical, endocrinological and genetic data from patients followed by the Out-patient Clinic for the Prevention and Management of Overweight and Obesity.
- The detection of polymorphisms associated with obesity, diabetes, antioxidant ability, body mass index, or intrinsic reward.
- The development of a specific obesity risk algorithm by linking each genotype to the patient’s data, as well as published information on how it directly or indirectly affects obesity at clinical or genetic level.
- The creation of interconnected online and mobile applications to intergrate the ecosystem of applications for childhood obesity. Applications will include development and expansion of the Electronic Health File (EHR) of the “National Registry for the Prevention and Management of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence”, Patient Access Subsystem and Online Support, as well as mobile application for children, adolescents and their parents.
- The development of an intelligent data management platform (in full interoperability with the “National Registry for the Prevention and Management of Overweight and Obesity in Childhood and Adolescence”) using the innovative methodology of Fuzzy Cognitive Maps and modeling techniques from medical data analysis in order to provide personalized treatment guidelines.
Our goal is 5 years after the completion of the project, overweight and obesity rates in Greece to be decreased at least to 20%.
It should be noted that the Electronic Medical File was first held in Greece and it can also be expanded to include programs for the prevention and management of obesity in adulthood or of other chronic diseases.
ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
DATAMED SYSTEMS INTEGRATION AND CONSULTING SERVICES ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (DATAMED A.E)
ΙΔΡΥΜΑ ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ (Ι.ΙΒ.Ε.Α.Α.)
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ
Ευαγγελία Χαρμανδάρη, MD, MSc, PhD, MRCP(UK), CCST(UK)
Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας
Α’ Παιδιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
Συνεργαζόμενη Ερευνήτρια, Υπεύθυνη Εργαστηρίου Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού
Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
