Η Α’ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στο πλαίσιο του επιστημονικού της έργου, έχει αναλάβει δράση για την καταπολέμηση της παιδικής, παχυσαρκίας στη χώρα μας. Η δράση αφορά στην ηλεκτρονική καταγραφή και αξιολόγηση του προβλήματος πανελλαδικά, καθώς και στην εκπόνηση οδηγιών προς τους Παιδίατρους και Γενικούς Ιατρούς για τη σωστή αντιμετώπισή του. Πρόκειται για το Πρόγραμμα με τίτλο: “Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία’’ και σύνθημα “Χάνω Βάρος – Κερδίζω Ζωή”, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού” (ΕΠ.ΑΝ.Α.Δ) 2007-2013 και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) και από Εθνικούς Πόρους. Επιστημονική Υπεύθυνη και Συντονίστρια ήταν η κ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη, Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας .

Στόχος του έργου ήταν να τεθούν οι βάσεις για τη διαχρονική παρακολούθηση και αντιμετώπιση όλων των παιδιών και εφήβων με αυξημένο βάρος σώματος πανελλαδικά. Με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, αναπτύχθηκε μια Ηλεκτρονική Διαδικτυακή Εφαρμογή, το “Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία” για την καταγραφή των παιδιών και εφήβων πανελλαδικά, καθώς και για την καθοδήγηση Παιδιάτρων και Γενικών Ιατρών σχετικά με τη διακίνηση και αντιμετώπισή τους. Η πρόσβαση στην εφαρμογή γίνεται από την ιστοσελίδα http://app.childhood-obesity.gr/. Η ηλεκτρονική εφαρμογή για την παιδική παχυσαρκία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και είναι σε λειτουργία από τον Σεπτέμβριο του 2015. Σημαντική διάκριση του έργου ήταν στα Healthcare Business Awards 2016, όπου το “Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία”, έλαβε το βραβείο BRONZE στην κατηγορία “e-Health / Η1.1 Ψηφιακές εφαρμογές για την ολοκληρωμένη φροντίδα ασθενών”.

Η Μελέτη αξιολόγησης των προτεινόμενων παρεμβάσεων πραγματοποιήθηκε από το Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος, το οποίο λειτουργεί καθημερινά στη Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, στο Νοσοκομείο Παίδων ”Η Αγία Σοφία“. Σήμερα, 2.500 περίπου παιδιά και εφήβοι αξιολογούνται στο Ιατρείο. Πρόσφατη ανάλυση των δεδομένων από το Ιατρείο έδειξε ότι οι παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν οδήγησαν σε ελάττωση του ποσοστού παχυσαρκίας κατά 30% και της υπερβαρότητας κατά 35-40%. 

Σκοπός παρούσας μελέτης

Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η συνέχιση της καταγραφής, η πρόληψη, η εξατομικευμένη αντιμετώπιση και η διαχρονική παρακολούθηση όλων των παιδιών και εφήβων με υπερβαρότητα ή/και παχυσαρκία από την γέννηση μέχρι και την ενηλικίωση στην Ελλάδα με χρήση ευφυών πληροφοριακών συστημάτων και συστημάτων υποστήριξης εξατομικευμένων αποφάσεων. Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν καινοτόμες τεχνολογίες σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες υποδομές και ανθρώπινους πόρους της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, καθώς και με την ενίσχυση του προσωπικού που παρέχει τις παραπάνω υπηρεσίες στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος.

Βασικά καινοτομικά αντικείμενα του προτεινόμενου έργου αποτελούν:

1. Η συλλογή και ανάλυση κλινικών, αιματολογικών, βιοχημικών, ενδοκρινολογικών και γενετικών δεδομένων από τους ασθενείς που προσέρχονται στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος.
2. Η ανίχνευση γονιδιακών πολυμορφισμών που συνδέονται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη την αντιοξειδωτική ικανότητα, τον δείκτη μάζας σώματος ή το αίσθημα ανταμοιβής.
3. Η ανάπτυξη ειδικού αλγόριθμου κινδύνου ανάπτυξης παχυσαρκίας μέσω της σύνδεσης κάθε γονότυπου με το άτομο αλλά και με βιβλιογραφικά δεδομένα για τον τρόπο που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα την παχυσαρκία σε κλινικό ή γενετικό επίπεδο.
4. Η δημιουργία πλήρως διασυνδεδεμένων εφαρμογών διαδικτύου και mobile για την ολοκλήρωση του οικοσυστήματος εφαρμογών για την παιδική παχυσαρκία. Οι εφαρμογές θα περιλαμβάνουν ανάπτυξη και επέκταση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ) του Εθνικού Μητρώου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία, Υποσύστημα πρόσβασης ασθενή στα δεδομένα και online παροχής κρίσιμων πληροφοριών, καθώς και mobile εφαρμογή για παιδιά, εφήβους και τους γονείς τους.
5. Η ανάπτυξη πλατφόρμας ευφυούς διαχείρισης δεδομένων (σε πλήρη διαλειτουργικότητα με το λογισμικό του Εθνικού Μητρώου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία) με χρήση καινοτόμας μεθοδολογίας Ασαφών Γνωστικών Δικτύων και τεχνικών μοντελοποίησης από ανάλυση ιατρικών δεδομένων, για την παροχή συμβουλών εξατομικευμένης θεραπείας.

Στόχος μας είναι 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του έργου τα ποσοστά υπερβαρότητας και παχυσαρκίας στην Ελλάδα να έχουν ελαττωθεί τουλάχιστον στο 20% περίπου.

Επισημαίνεται ότι ο ΗΦΥ πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μπορεί να επεκταθεί στο μέλλον και για την καταγραφή και αντιμετώπιση ενηλίκων με παχυσαρκία ή άλλα χρόνια νοσήματα.