Παιδιά ηλικίας 2-4 ετών ⋆ Childhood-obesity.gr

Αρχική » Ιατροι & Επιστήμονες Υγείας » Συμβουλές – Συστάσεις » Παιδιά ηλικίας 2-4 ετών

Παιδιά ηλικίας 2-4 ετών

Ερωτήσεις Ανοιχτού τύπου

Για να διερευνήσετε και αξιολογήσετε τις «προβληματικές» συμπεριφορές στη διατροφή του παιδιού που παρακολουθείτε, πραγματοποιήστε ορισμένες διερευνητικές ερωτήσεις στην οικογένεια.

Καταναλώνει το παιδί σας γάλα; Αν ναι, τι ποσότητα γάλακτος καταναλώνει και τι είδους;
Καταναλώνει το παιδί σας χυμούς ή ζαχαρούχα ποτά (π.χ. αναψυκτικά); Αν ναι, τι ποσότητα καταναλώνει και κάθε πότε;
Ποια τρόφιμα αρέσουν ή δεν αρέσουν στο παιδί σας;
Περιγράψτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Καταναλώνει τα γεύματα μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια;
Το παιδί σας καταναλώνει τα ίδια τρόφιμα με την υπόλοιπη οικογένεια;
Τι κάνετε όταν το παιδί σας δε θέλει να καταναλώσει κάποιο τρόφιμο ή όταν καταναλώνει ένα μόνο συγκεκριμένο τρόφιμο;
Προσφέρετε στο παιδί σας μικρά ενδιάμεσα γεύματα; Αν ναι, τι είδους τρόφιμα προσφέρετε;
Ποιες είναι οι ανησυχίες σας για το βάρος του παιδιού σας;

Έλεγχος και αξιολόγηση

Επιπρόσθετα της λήψης των ανθρωπομετρικών δεδομένων (βάρος, ύψος) και του υπολογισμού του Δείκτη Μάζα Σώματος (ΔΜΣ) του παιδιού, αξιολογείτε τα εξής:

Την αρτηριακή πίεση του παιδιού.
Την πιθανότητα του παιδιού να πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία.
Την ύπαρξη προβλημάτων στη σχέση γονέα-παιδιού, που πιθανόν εκδηλώνεται με την εμφάνιση προβληματικών συμπεριφορών στο φαγητό.
To ενδιαφέρον του να συμμετέχει καθημερινά σε ενεργητικά παιχνίδια.

Παροχή καθοδήγησης

Η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών από την παιδική ηλικία αποσκοπεί στην απόκτηση ή διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία, για τα παιδιά αυτής της ηλικιακής κατηγορίας στα οποία ο ΔΜΣ βρίσκεται μέχρι και το 98^ο εκατοστημόριο, στόχος είναι η διατήρηση του σωματικού βάρους ή η πτωτική τάση του ΔΜΣ στις καμπύλες ανάπτυξης, ενώ για τα παιδιά που ο ΔΜΣ υπερβαίνει το 99^ο εκατοστημόριο συνίσταται η βαθμιαία απώλεια βάρους (όχι περισσότερο από 0,5 kg/μήνα) μέχρι την επαναφορά του ΔΜΣ κάτω από το 98ο εκατοστημόριο. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της προσπάθειας που καταβάλλουν οι περισσότεροι γονείς:

Ενθαρρύνετε τους γονείς να επιτρέπουν στο παιδί τους την αυτό-ρύθμιση της πρόσληψης τροφών (π.χ. να σερβίρεται μόνο του από μπολ και πιάτα).
Διαβεβαιώστε τους γονείς ότι η εμφάνιση εμμονών με τρόφιμα είναι απόλυτα φυσιολογική σε αυτή την ηλικία. Συμβουλεύστε τους, ωστόσο, να σερβίρουν μικρές ποσότητες από τα συγκεκριμένα τρόφιμα σε συνδυασμό με άλλα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η παροχή ποικιλίας.
Ενθαρρύνετε τους γονείς και τον κοινωνικό περίγυρο του παιδιού να καταναλώνουν τα νέα τρόφιμα που θέλουν να εισάγουν στη διατροφή του παιδιού μπροστά του, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό την επίγνωση και τη δεκτικότητά του παιδιού προς τα νέα τρόφιμα.
Συμβουλεύστε τους γονείς να περιλαμβάνουν στα κυρίως γεύματα που προσφέρουν τρόφιμα από 3 τουλάχιστον από τις 5 βασικές ομάδες τροφίμων (ομάδα δημητριακών και αμύλου, ομάδα λαχανικών, ομάδα φρούτων, ομάδα γαλακτοκομικών και ομάδα κρέατος), και στα ενδιάμεσα γεύματα τρόφιμα από 2 τουλάχιστον ομάδες τροφίμων.
Ενθαρρύνετε τους γονείς να ασχοληθούν με διάφορες μορφές φυσικής δραστηριότητας μαζί με το παιδί έχοντας ως άμεσο στόχο τη βελτίωση των επιπέδων φυσικής κατάστασης και ως απώτερο στόχο την επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους στο παιδί.
Εξηγήστε τον αντίκτυπο που έχει η παρακολούθηση τηλεόρασης και η χρήση Η/Υ στο σωματικό βάρος των παιδιών και ενθαρρύνετε το κλείσιμό τους κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Τονίστε ότι ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης και η χρήση Η/Υ σε αυτή την ηλικία θα πρέπει να ανέρχεται το πολύ στη 1 ώρα ημερησίως.

Τήρηση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας

Συμβουλεύστε τους γονείς να τηρούν τις συνθήκες υγιεινής κατά τη διάρκεια σίτισης του παιδιού τους, μέσω της εφαρμογής πολύ καλού πλυσίματος των τροφίμων (π.χ. των φρούτων και λαχανικών) και των χεριών κατά την προετοιμασία των γευμάτων.

Τονίστε την ανάγκη επιτήρησης των παιδιών, κατά τη διάρκεια των γευμάτων, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πνιγμού.

Διατροφικές ανάγκες

Ενεργειακές ανάγκες

Ηλικία	Ενεργειακές ανάγκες (kcal/ημέρα)	Εύρος τιμών (kcal/ημέρα)
2-4 ετών	Ενεργειακές ανάγκες Αγοριών 2-3 ετών: [89 x Βάρος(kg) - 100] + 20 Ενεργειακές ανάγκες Αγοριών 3-4 ετών με φυσιολογικό ΔΜΣ: 88,5 - 61,9xΗλικία(έτη) + PAx[26,7xΒάρος(kg) + 903xΎψος(m)] + 20 Ενεργειακές ανάγκες Αγοριών 3-4 ετών με αυξημένο ΔΜΣ: 114 – 50,9xΗλικία(έτη) + PAx[19,5xΒάρος(kg) + 1161,4xΎψος(m)]	Αγόρια: 1000 (καθιστικές δραστηριότητες) - 1600 (υψηλής έντασης δραστηριότητες)
	Ενεργειακές ανάγκες Κοριτσιών 2-3 ετών: [89 x Βάρος(kg) - 100] + 20 Ενεργειακές ανάγκες Κοριτσιών 3-4 ετών με φυσιολογικό ΔΜΣ: 135,3 – 30,8xΗλικία(έτη) + PAx[10xΒάρος(kg) + 934xΎψος(m)] + 20 Ενεργειακές ανάγκες Κοριτσιών 3-4 ετών με αυξημένο ΔΜΣ: 389 – 41,2xΗλικία(έτη) + PAx[15xΒάρος(kg) +701,6xΎψος(m)]	Κορίτσια: 1000 (καθιστικές δραστηριότητες) – 1400 (υψηλής έντασης δραστηριότητες)
*PA: Συντελεστής ΦΔ με βάση την ένταση της	- Για Αγόρια με φυσιολογικό ΔΜΣ: 1(Καθιστική)/ 1,13(Ελαφριά)/ 1,26(Μέτρια)/1,42(Υψηλή) - Για Αγόρια με αυξημένο ΔΜΣ: 1(Καθιστική)/ 1,12(Ελαφριά)/ 1,24(Μέτρια)/ 1,45(Υψηλή)	- Για Κορίτσια με φυσιολογικό ΔΜΣ: 1(Καθιστική)/ 1,13(Ελαφριά)/ 1,26(Μέτρια)/ 1,42(Υψηλή) - Για Κορίτσια με αυξημένο ΔΜΣ: 1(Καθιστική)/ 1,12(Ελαφριά)/ 1,24(Μέτρια)/ 1,45(Υψηλή)

Μακροθρεπτικά συστατικά

Ηλικία	Μακροθρεπτικά συστ.	Ποσότητα
2-4 ετών	Υδατάνθρακες (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης)	45-65%
	Πρωτεΐνες (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης)	5-20%
	Ολ. Λιπίδια (% Συνολικής Ενεργειακής Πρόσληψης)	30-40%
	Υγρά (mL/ημέρα)	1300

Μικροθρεπτικά συστατικά

Ηλικία	Μικροθρεπτικά συστ.	Ποσότητα	Πηγές / Συμβουλές
2-4 ετών	Βιταμίνη D (μg/ημέρα)	15	-Εμπλουτισμένα δημητριακά, σαρδέλες, τόνος, σολομός σε κονσέρβα, αυγά
	Βιταμίνη Α (μg Ενεργού Ισοδύναμου Ρετινόλης/ημέρα)	300	- Πράσινα σκούρα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, χορταρικά), καρότα, κόκκινες πιπεριές, κίτρινα φρούτα (βερίκοκα, ροδάκινα)
	Ασβέστιο (mg/ημέρα)	700	- Γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί), πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σαρδέλες, σουσάμι
	Σίδηρος (mg/ημέρα)	7	- Εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού, κρέας (κόκκινο και άσπρο), όσπρια (φακές, φασόλια), πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι), σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο)

Συστάσεις για διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους

Ομάδα τροφίμων (ορισμός μερίδας)	Συνιστώμενη ποσότητα/ημέρα	Μικρές συμβουλές
Ομάδα γαλακτοκομικών [1 μερίδα=1 φλιτζ. (250mL) γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι (200 γρ), 30 γρ ή 1 φέτα τυρί]	2 μερίδες	- Προτιμήστε ειδικά γαλακτοκομικά προϊόντα για αυτή την ηλικιακή ομάδα. Αποφύγετε προϊόντα με πρόσθετα σάκχαρα.
Ομάδα λαχανικών (1 μερίδα=1 φλιτζ. ωμά λαχανικά, ½ φλιτζ. μαγειρεμένα λαχανικά)	1 μερίδα	- Προτιμήστε λαχανικά εποχής και ποικιλίας χρωμάτων.
Ομάδα φρούτων (1 μερίδα=1 μέτριο φρούτο ή ½ φλιτζ. αποξηραμένα φρούτα ή χυμό φρούτων)	1 μερίδα	- Προτιμήστε φρούτα εποχής.
Ομάδα Δημητριακών και αμύλου (1 μερίδα=1 φέτα ψωμί, ½ φλιτζ. δημητριακά, ½ φλιτζ. μαγειρεμένο ρύζι ή ζυμαρικά)	3 μερίδες	- Προτιμήστε τα προϊόντα ολικής άλεσης. - Προτιμήστε προϊόντα που είναι χαμηλά σε αλάτι, λίπος και ζάχαρη.
Ομάδα κρέατος και οσπρίων (1 μερίδα=30 γρ. κρέας ή κοτόπουλο ή ψάρι, ½ φλιτζ. όσπρια, 1 αυγό) μαγειρεμένα	2 μερίδες	- Προτιμήστε τα άπαχα κομμάτια κρέατος, χωρίς πέτσα και ορατό λίπος. - Επιλέξτε να προσφέρετε Κρέας 1 φορά/εβδομάδα Όσπρια 2 φορές/εβδομάδα Ψάρι 2 φορές/εβδομάδα Αυγό 1 φορά/εβδομάδα
Ομάδα ελαίων, γλυκών και σακχαρούχων ροφημάτων	3 κ. γλ. ελαιόλαδο	- Επιλέξτε τη χρήση ελαιολάδου. - Περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο: τα μπισκότα, τις καραμέλες, τα κέικ και τη σοκολάτα, το βούτυρο, τις μαργαρίνες και τα fast-foods.
ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΙΚΡΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΣΧΗΜΑ (Π.Χ. ΣΤΑΦΥΛΙΑ, ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ) ΚΑΘΩΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΦΟΒΑ ΣΤΟΥΣ ΠΝΙΓΜΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ

Φυσική δραστηριότητα

Σύμφωνα με τις συστάσεις του Εθνικού Οργανισμού Αθλητισμού και Φυσικής Αγωγής των ΗΠΑ (National Association for Sport and Physical Education – NASPE), τα παιδιά αυτής της ηλικιακής κατηγορίας θα πρέπει να συμμετέχουν τόσο σε οργανωμένες δραστηριότητες (π.χ. μαθήματα κολύμβησης) όσο και σε ελεύθερες δραστηριότητες (π.χ. παιχνίδι στην παιδική χαρά, βόλτα με κατοικίδια) διαβαθμισμένης έντασης για τουλάχιστον 3 ώρες κάθε ημέρα. Απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων φυσικής δραστηριότητας στα παιδιά, καθώς και η βελτίωση της αντοχής, της δύναμης, της ευελιξίας και της ισορροπίας τους. Επιπρόσθετα, η συμμετοχή τους σε ενεργητικές δραστηριότητες συμβάλλει στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και στη βελτίωση των συνηθειών ύπνου, ενώ ταυτόχρονα έχει και ευεργετικές ιδιότητες στην ψυχοσύνθεση των παιδιών. Αναφορικά με τις το χρόνο παρακολούθησης τηλεόρασης και χρήσης Η/Υ, αυτός δεν πρέπει να υπερβαίνει την 1 ώρα ημερησίως.

Παράρτημα: Ενδεικτικά διαιτολόγια διαβαθμισμένων θερμίδων

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ 1000 kcal

Πρωινό:
– 1 φλιτζ. γάλα
– ¼ φλιτζ. δημητριακά

Δεκατιανό:
– ½ φρούτο μικρό κομμένο σε κομμάτια
– 1-2 κράκερς ολικής

Μεσημεριανό:
– Κοτόπουλο (30 γρ.) ψητό
– ¼ φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά (π.χ. καρότα, μπρόκολο)
– 2 κ. γλ. ελαιόλαδο
– ½ φλιτζ. πουρές πατάτας
– 1 φλιτζ. γάλα

Απογευματινό:
– ½ φρούτο μικρό κομμένο
– 1 γιαουρτάκι

Βραδινό:
– ¼ φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά (π.χ. καρότα, μπρόκολο)
– 1 κ. γλ. ελαιόλαδο
– ½ φέτα ψωμί
– 30 γρ. τυρί

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ 1600 kcal

Πρωινό:
– 1 φλιτζ. γάλα
– ¼ φλιτζ. δημητριακά

Δεκατιανό:
– ½ φρούτο μικρό κομμένο σε κομμάτια
– ½ τοστ ολικής άλεσης με 30 γρ. τυρί

Μεσημεριανό:
– Ψάρι (100 γρ.) ψητό
– ½ φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά (π.χ. καρότα, μπρόκολο)
– 3 κ. γλ. ελαιόλαδο
– ½ φλιτζ. ρύζι

Απογευματινό:
– ½ φρούτο μικρό κομμένο
– 1 γιαουρτάκι
– ½ φλιτζ. λαχανικά (π.χ. αγγουράκι)
– 1 φέτα ψωμί

Βραδινό:
– 1 φλιτζ. μαγειρεμένα ζεστά λαχανικά (π.χ. καρότα, μπρόκολο)
– 1,5 κ. γλ. ελαιόλαδο
– 1 φέτα ψωμί
– 30 γρ. τυρί
– 1 φλιτζ. γάλα

Πηγές

Holt, K., et al., Bright Futures: Nutrition, 2011, American Academy of Pediatrics (AAP).
Feeding toddlers and pre-school children, in Maternal and Child Nutrition Guidelines, NHS North Somerset.
Hagan JF, Shaw JS, Duncan PM, eds. 2008. Bright Futures: Guidelines for Health Supervision of Infants, Children, and Adolescents, Third Edition. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics.
Crawley, H., Eating well for under-5s in Child Care: Practical and nutritional guidelines, 2^nd Edition, 2006, The Caroline Walker Trust.
EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA). Scientific Opinion on Dietary reference values for water . EFSA Journal 2010; 8(3):1459.[48pp.]. doi:10.2903/j.efsa.2010.1459.Available online: www.efsa.europa.eu
Anderson, J., et al., Feeding Your 1 to 5 Year Old: Building Good Eating Habits, 2008, Dairy Council of Michigan.
Healthy Eating for Preschool children-age 2-5 Years: A Guide for Parents and Caregivers, 2009, Department of Health and Communti Services, Government of Newfoundland and Labrador: Canada.
How children develop-2-3 years, 2009, Queensland Health, Queensland Government.
ChooseMyPlate.gov. [cited 2013 May 1st]; Available from: http://www.choosemyplate.gov/
Serrano, E., D. Parra, and S. Nickols-Richardson, Healthy Eating for Children 2 Through 5 Years Old: A Guide for Parents and Childcare Providers(Virginia State), 2009, Communications and Marketing, College of Agriculture and Life Sciences, Virginia Polytechnic Institute and State University: Petersburg, Virginia State.Mahan, L.K., et al., Krause’s food & the nutrition care process. 13th ed2012, St. Louis, Mo.: Elsevier/Saunders. xix, 1227 p.
U.S. Department of Agriculture and U.S. Department of Health and Human Services. Dietary Guidelines for Americans, 2010. 7^thEdition, Washington, DC: U.S. Government Printing Office, December 2010.
Active Start: A Statement of Physical Activity Guidelines for Children From Birth to Age 5. 2nd Edition ed2009: NASPE National Association for Sport and Physical Education
Eating for Healthy Children: From 2 to 12 years old. 2012. Wellington, New Zealand: Ministry of Health.
Canadian Physical Activity Guidelines, Canadian Sedentary Behaviour Guidelines: Your Plan to Get Active Every Day. 2012. Canadian Society for Exercise Physiology.